çamaşır makinesi kullanma (isteyene resimleri de gönderilir :)
BECERİ ÖĞRETİMİ
“ÇAMAŞIR MAKİNESİ KULLANMA”
Öğrenci adı soyadı : Saliha YILDIRIM
Doğum Tarihi : 10.02.1994
Baba adı : Selim
Anne adı : Dilek
Baba işi : İnşaat İşçisi
Anne işi : Ev hanımı
RAM Tanısı : Debilite düzeyinde mental retardasyon, konuşma bozukluğu (IQ 66)
Uygulamacı Öğretmen : Hüsnü Anıl TEKİN
Eğitim Kurumu : Özel Ekin-Başak Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
ÖĞRENCİNİN PERFORMANS DÜZEYİ
1. ZİHİNSEL GELİŞİM YÖNÜNDEN
Akademik beceriler:
Kalemi yazı yazmaya uygun tutar. Daire, üçgen ve kareyi sorulduğunda gösteremez. Şekil kutusuna şekilleri, dikkat yöneltmediği için, birkaç denemede atar. Meyve ve sebze resimleri gösterildiğinde; elma (amma), mandalina (mandalin), karpuz(yapuz), salatalık(salata), havuç(+), kiraz (amma), armut (amma), portakal (mandalin) isimlerini parantez içinde belirtildiği gibi söylemiş; limon, çilek, muz, nar, kavun, üzüm, meyvelerinin isimlerini bilememiştir. Resimler arasından kedi, köpek, fare, kuş, aslan, balık, maymun, kaplumbağayı sözel belirtmiştir; tavşan, tavuk, ayı, ördek, fil, koyun, horoz, kelebek, arıyı sözel belirtememiştir. Nesne resimlerinin aynılarını üstüne koyarak eşler. Renk kavramına sahip değil. Fakat bunun gibi aynısını bul yönergesini yerine getirmiştir. Ritmik sayma 1-2-3-5-6-9 şeklinde yapar, tane kavramı yoktur. Ev eşyalarını tanır, sorulduğunda isimlerini sözel belirtir. Etkinlik sırasında yerinden kalkar.
Özbakım becerileri
Öğrenci yemeğini kaşıkla dökerek yer, çatal kullanır, tuvaletini tuvalete yapar (korkusu vardır). Giysilerini bağımsız olarak çıkartır. Giyinirken bazen yön belirleyemez ve düğme ilikleyemez, yetişkine bağımlıdır.
Kişisel ve toplumsal beceriler
Yetişkin yönetiminde oynanan oyunlarda yönergeleri izleyerek eşlik eder. Akran grupları içinde ben merkezci davranışlar göstermekte ve başkaları ile etkileşiminde olumsuz olarak yansıtmaktadır, bu nedenle grup etkinliklerine katılmaz. Oyun kurallarına uymayı reddettiği belirtilmiştir. Sıra alma davranışı mevcuttur . Hırçın davranışlar sergiler. Vurma, tükürme ellerini başına vurma, bağırma davranışları gösterdiği belirtilmiştir.
Büyük - küçük kas gelişimi:
Merdiven inerken tutunur ve tek ayağını (sol) kullanır, çıkarken tutunur ve iki ayağını kullanır. Topa ayağıyla vurur. İki ayağıyla zıplar. Topu karşısındakine atar, atılan topu tutamaz.
Çivi tahtasına çivileri takar. Büyük boncukları ipe dizer. Küçük halkaları tahta çubuğa geçirir. Kalem tutarak yatay ve dikey çizgileri nokta birleştirerek çizer. Yuvarlak şekildeki noktaları birleştiremez. Mukavva sayfalı kitapların sayfalarını çevirerek (sözel uyarıldığında birer çevirir) resimli kitaplardaki resimleri parmakla işaret ederek gösterir.
Alıcı dil becerileri
Neşeli ve kızgın ses tonundaki konuşmalara farklı yüz ifadeleri ile tepki verir. Üç kelimelik eylem bildiren yönergelere uygun tepkiler verir. İki nesne arasından adı söylenen nesneyi verir. İstendiğinde bir nesneyi bir kabın içine dışına altına üstüne koyar .
İfade Edici Dil Becerileri :
Öğrenci sözel iletişim kurar. Konuşma anlaşılırlığı artikülasyon problemi nedeniyle azdır. Kuş (duş), kedi (dedi), köpek (dövek), fare (faye), kaplumbağa (daplumba), elma (amma), karpuz (yapuz) şeklinde sesletim yapar. Soru yöneltir; “bu ne , içinde ne var?” vb. İyelik ekleri kullanır .
2. RUHSAL GELİŞİM YÖNÜNDEN
Öğrencinin özellikle tuvalet korkusu ve vurma, tükürme, elleriyle başına vurma, bağırma, elindekileri fırlatma gibi problem davranışları bulunduğu belirtilmiştir. Tüm istekleri, ihtiyaçları aile bireyleri tarafından karşılanmaktadır. Aşırı koruyucu tutum, öğrenme yaşantılarını olumsuz etkilemekte ve bağımsız davranma davranışını söndürmektedir.
3. FİZİKSEL GELİŞİM YÖNÜNDEN
Öğrencinin fiziksel bir problemi bulunmamaktadır.
ÖĞRENCİNİN “ÇAMAŞIR MAKİNESİ KULLANMA”
BECERİSİNE İLİŞKİN PERFORMANS DÜZEYİ:
Öğrenci özbakım becerilerinde çok fazla bağımsız olmamakla beraber, bazı ev içi becerilerini yerine getirmeye de ihtiyaç duymaktadır. Öğrenci ev içindeki elektrikli aletlerden sadece televizyon, buzdolabı ve cd çaları kullanabilmektedir, Öğrencinin; aile ile görüşmeler ve olağan performansı sonucu günlük hayatımızda sıkça kullandığımız çamaşır makinesi becerisinin kazanılması büyük önem taşımaktadır.
“Çamaşır Makinesi Kullanma” Becerisine Seçilme Nedeni
Yapılan kaba değerlendirme sonuçlarına ve aile ile yapılan görüşmelere göre çamaşır makinesi kullanma becerisinin öğretilmesi öncelikli olarak belirlenmiştir. Çamaşır makinesi kullanma günlük hayatımızda sıkça ihtiyaç duyduğumuz ve sıkça kullandığımız bir beceridir. Öğrencimizin de ihtiyaçları göz önünde bulundurulduğunda ve ev içi becerilerine olan ilgisinden de yola çıkılarak bu becerinin seçilmesine karar verilmiştir.
Öğrencinin Önkoşul Becerileri
ü Görsel algılama - İşitsel algılama
ü Sözel ifade
ü Sözel yönergeleri takip edebilme
ü Küçük kas becerileri
ü İpucunu bekleme becerisi
ü 30 dk. süreyle başka bir etkinlikle meşgul olma ve bekleme becerisi
ü Pekiştireç belirleyebilme becerisi
ü Çalışmaya en az % 90 düzeyinde katılım gösterme.
“ÇAMAŞIR MAKİNESİ KULLANMA” BECERİ ANALİZİ
1. Çamaşırları makineye doldur.
a) Kapağı açmak için makineye uzan,
b) Kapağı aç,
c) Sepetteki eşyaları eline al,
d) Elindeki eşyaları makineye koy,
e) Kapağı kapat.
2. Çamaşır makinesini çalıştır.
a) Makinenin deterjan haznesini aç,
b) Deterjan kutusunun kapağını aç,
c) Deterjan kutusundan bir ölçek deterjan al,
d) Bir ölçek deterjanı deterjan bölmesine koy,
e) Deterjan kutusunun kapağını kapat,
f) Yumuşatıcının kapağını aç,
g) Kapak dolana kadar yumuşatıcı koy,
h) Bir kapak yumuşatıcıyı yumuşatıcı bölmesine dök,
i) Yumuşatıcının kapağını kapat,
j) Makinenin deterjan haznesini kapat,
k) Makinenin çalıştırma düğmesine bas,
l) Işık sönüp makine durana kadar başka bir yerde bekle.
3. Çamaşırları makineden çıkar.
a) (Işık sönüp makine durduktan sonra) Makinenin yanına gel,
b) Makinenin düğmesini kapat,
c) Makinenin kapağını aç,
d) Çamaşırları çıkartıp sepete koy,
e) Makinenin kapağını kapat.
UZUN ve KISA DÖNEMLİ AMAÇLAR
1. Öğrenci, “Çamaşırları makineye doldur” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta çamaşırları makineye doldurur.
a) Öğrenci, “Makineye uzan” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta kapağı açmak için makineye uzanır.
b) Öğrenci, “Makinenin kapağını aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin kapağını açar.
c) Öğrenci, “Sepetteki eşyaları eline al” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta sepetteki eşyaları eline alır.
d) Öğrenci, “Elindeki eşyaları makineye koy” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta elindeki eşyaları makineye koyar.
e) Öğrenci, “Makinenin kapağını kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin kapağını kapatır.
2. Öğrenci, “Çamaşır makinesini çalıştır.” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta çamaşırları makinesini çalıştırır.
a) Öğrenci, “Makinenin deterjan haznesini aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin deterjan haznesini açar.
b) Öğrenci, “Deterjan kutusunun kapağını aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta deterjan kutusunun kapağını açar.
c) Öğrenci, “Deterjan kutusundan bir ölçek deterjan al” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta deterjan kutusundan bir ölçek deterjan alır.
d) Öğrenci, “Bir ölçek deterjanı deterjan bölmesine koy” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta bir ölçek deterjanı deterjan bölmesine koyar.
e) Öğrenci, “Deterjan kutusunun kapağını kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta deterjan kutusunun kapağını kapatır.
f) Öğrenci, “Yumuşatıcının kapağını aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta yumuşatıcının kapağını açar.
g) Öğrenci, “Kapak dolana kadar yumuşatıcı koy” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta kapak dolana kadar yumuşatıcı koyar.
h) Öğrenci, “Bir kapak yumuşatıcıyı yumuşatıcı bölmesine dök” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta bir kapak yumuşatıcıyı yumuşatıcı bölmesine döker.
i) Öğrenci, “Yumuşatıcının kapağını kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta yumuşatıcının kapağını kapatır.
j) Öğrenci, “Makinenin deterjan haznesini kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin deterjan haznesini kapatır.
k) Öğrenci, “Makinenin çalıştırma düğmesine bas” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin çalıştırma düğmesine basar.
l) Öğrenci, “Işık sönüp makine durana kadar başka bir yerde bekle” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta ışık sönüp makine durana kadar başka bir yerde bekler.
3. Öğrenci, “Çamaşırları makineden çıkar” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta çamaşırları makineden çıkarır.
a) a) Öğrenci, “Makinenin yanına gel” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin yanına gelir.
b) Öğrenci, “Makinenin düğmesini kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin düğmesini kapatır.
c) Öğrenci, “Makinenin kapağını aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin kapağını açar.
d) Öğrenci, “Çamaşırları çıkartıp sepete koy” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta çamaşırları çıkartıp sepete koyar.
e) Öğrenci, “Makinenin kapağını kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin kapağını kapatır.
ARAÇ - GEREÇLER:
Yoklama Oturumları: “Beko 3800” marka çamaşır makinesi, çamaşır sepeti, kirli çamaşırlar, içi dolu deterjan kutusu, kutunun içinde ölçek, içi dolu kapaklı yumuşatıcı kutusu. Bu oturumlarda ayrıca şunların bulundurulması gerekmektedir:
· Yoklama oturumu veri toplama formu
· Kalem
· Resimli kartlar
Öğretim Oturumları: “Beko 3800” marka çamaşır makinesi, çamaşır sepeti, kirli çamaşırlar, içi dolu deterjan kutusu, kutunun içinde ölçek, içi dolu kapaklı yumuşatıcı kutusu. Bu oturumlarda ayrıca şunların bulundurulması gerekmektedir:
· Yoklama oturumu veri toplama formu
· Kalem
· Resimli kartlar
Genelleme Oturumları: “Arçelik” marka çamaşır makinesi, çamaşır selesi, kirli çamaşırlar, içi dolu deterjan kutusu, kutunun içinde ölçek, içi dolu kapaklı yumuşatıcı kutusu. Ayrıca ortam değiştirilip, komşunun evinde ve komşunun makinesi ile çalışılacaktır. Bu oturumlarda ayrıca şunların bulundurulması gerekmektedir:
· Yoklama oturumu veri toplama formu
· Kalem
· Resimli kartlar
OLASI TEPKİ TANIMI VE KAYIT SURECİ :
Yoklama Oturumları
Doğru tepkiler ve yanlış tepkiler olmak üzere iki tür öğrenci tepkisi vardır. Yanlış tepkiler tepkide bulunmamayı da içermektedir.
Doğru tepkiler: Beceri yönergesinden (Makinenin kapağını aç!) sonra öğrencinin 5 saniye içinde doğru tepkide bulunması. Öğrenci doğru tepkide bulunduğunda sözel olarak pekiştirilecektir (aferin, çok güzel vb.)
Yanlış tepkiler: Beceri yönergesinden (Yumuşatıcının kapağını aç!) sonra öğrencinin 5 saniye içinde yanlış tepkide bulunması ya da hiç tepkide bulunmaması. Yanlış yanıtlardan sonra hiçbir tepki verilmeyecektir.
Öğretim Oturumları
Öğretim oturumunda 5 tür öğrenci tepkisi vardır:
Ø İpucundan önce doğru tepkiler: Öğrencinin beceri yönergesine (Makinenin kapağını aç) kontrol edici ipucu (model olma) sunulmadan önce doğru tepkide bulunması. Öğrenci doğru tepkide bulunduğunda sözel olarak pekiştirilecektir (aferin, çok güzel..)
Ø İpucundan sonra doğru tepkiler: Öğrencinin kontrol edici ipucu (model olma) sunulduktan sonra 5 saniye içinde doğru tepkide bulunması. Öğrenci doğru tepkide bulunduğunda sözel olarak pekiştirilecektir (aferin, çok güzel vb.)
Ø İpucundan önce yanlış tepkiler: Öğrencinin beceri yönergesine (Makinenin kapağını aç) kontrol edici ipucu sunulmadan (model olma) önce yanlış tepkide bulunması. Yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır öyle değil, böyle açacaksın KFİ)
Ø İpucundan sonra yanlış tepkiler: Öğrencinin kontrol edici ipucu (model ipucu) sunulduktan sonra 5 saniye içinde yanlış tepkide bulunması. Yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır öyle değil, böyle açacaksın KFİ)
Ø Tepkide bulunmama: Öğrencinin kontrol edici ipucu (model olma) sunulduktan sonra 5 saniye içinde hiç tepkide bulunmaması. Yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır öyle değil, böyle açacaksın KFİ)
Ø Çalışmada ölçütü karşılamak üzere sadece ipucundan önce doğru tepkiler dikkate alınacaktır.
ORTAM:
Çalışma öğrencinin kendi evinde gerçekleştirilecektir. Uygulamalar sırasında ortamda dikkati dağıtacak değişik nesnelerin yer almamasına dikkat edilecektir. Çamaşır makinesinin üzerinde deterjan kutusu ve yumuşatıcı hazır bulundurulacaktır. Kirli çamaşırlar sepetin içinde, sepet de çamaşır makinesinin kapağının yanında aşağıda hazır bulundurulacaktır. Tüm oturumlar ev içinde 1’e 1 olarak düzenlenecektir. Süreç biraz uzun süreceği için öğrencinin makinenin çamaşır yıkamasını beklemesi sırasında uygulamacı ev içinde herhangi bir etkinlikle çocukla ilgilenecektir. Ara da sırada makinenin sesi dinlenecek, ışığı kontrol edilecektir.
ZAMAN:
Pazar : 12:00 - 12:30
Cuma : 12:00 - 12:30
Öğrencinin evinde haftanın sadece iki günü çamaşır yıkandığı için bu günler seçilmiştir. Makinenin sıcaklık ve diğer program ayarları daha önceden anne tarafından yapılacaktır.
GENEL SÜREÇ :
Genel süreç şöyle işleyecektir:
Ø Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi kullanılarak zincirleme bir becerinin (çamaşır makinesi kullanma) öğretilmesi hedeflenmektedir.
Ø Başlama düzeyi verilerinin alınması için 3 oturum düzenlenecektir. Performans alımında “tek fırsat yöntemi” kullanılacaktır. Verilerin toplanması için ortam önceden hazırlanacaktır. Başlama düzeyi verilerinin hızlı toplanması için haftanın ilk üç günü beceri sınanacaktır. Öğrencinin ilk beceri basamağına başlangıç yapması için 5 sn. süre verilecektir. Öğrenci doğru tepkide bulunursa beceri analizindeki veri toplama tablosundaki ilgili sütuna (+) işareti konulacaktır. Öğrenci yanlış tepkide bulunduğunda ya da 5sn. içinde herhangi bir tepkide bulunmadığında öğretmen beceri analizindeki veri toplama tablosundaki ilgili sütuna (-) işareti koyacak ve bundan sonraki basamakların hepsi (-) olarak değerlendirilecektir.
Ø Yoklama oturumlarında doğru tepkiler ve yanlış tepkiler olmak üzere iki tür öğrenci tepkisi bulunacaktır. Yanlış tepkiler tepkide bulunmamayı da içermektedir. Doğru tepkiler, beceri yönergesinden sonra öğrencinin 5 saniye içinde doğru tepkide bulunması, yanlış tepkiler ise, beceri yönergesinden sonra öğrencinin 5 saniye içinde yanlış tepkide bulunması ya da hiç tepkide bulunmaması olarak açıklanabilir.
Ø 0 sn. deneme oturumları: Öğrencinin iletişim yönünden çok fazla eksikleri olmadıkları göz önünde bulundurulduğundan sadece birer oturum 0 sn. deneme oturumlarına yer verilmesine karar verilmiştir. Burada doğru tepkiler sözel olarak pekiştirilecek (aferin çok güzel gibi), yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır öyle koymayacaksın, bak benim gibi al ve içine koy) Tekrar model olunacak ve gerekirse kısmi fiziksel yardım uygulanacaktır.
Ø Başlangıç düzeyini belirlemek için yapılan yoklama oturumlarında kararlı veri elde edildikten sonra Sabit Bekleme Süreli Öğretim yöntemi ile “çamaşır makinesi kullanma” becerisi öğretimine başlanacaktır. Öğretimde daha önceden hazırlanan beceri analizi kullanılacak ve ileriye zincirleme yöntemi kullanılacaktır. Bunun için hazırlanan beceri analizi bir sayfada uygulamacının elinde bulunacak ve basamakları sırası ile öğrenciye okuyarak, öğrencinin bu davranışları yerine getirmesini bekleyecektir.
Ø Öğretim oturumlarında ise beş tür öğrenci tepkisi yer alacaktır. İpucundan önce doğru tepkiler; (a) ipucundan önce doğru tepkide bulunması, (b) ipucundan sonra doğru tepkiler. Burada doğru tepkiler sözel olarak pekiştirilecek (aferin çok güzel gibi). (c) ipucundan önce yanlış tepkiler, (d) ipucundan sonra yanlış tepkiler (e) tepkide bulunmama. Yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır o tren değil, o bir itfaiye arabası)
Ø Her yoklama oturumunda, sadece bir deneme gerçekleştirilecektir. Ancak hafta arasında herhangi bir günde evde yoklama oturumu düzenlenecektir (gün farklı ancak saat aynı kalacaktır (12:00-12:30)
Ø Her öğretim oturumunda da sadece bir deneme gerçekleştirilecektir. Günlerin aksamamasına özen gösterilecek ve haftanın Cuma ve Pazar günleri öğretim oturumları devam ettirilecektir.
Ø Yanıt aralığı 5 saniye olacaktır.
Ø Yaygın olarak kullanıldığı gibi bu çalışmada da 4sn. süreli sabit bekleme uygulanacaktır.
Ø 1:1 öğretim düzenlemesi gerçekleştirilecektir. Evde sadece uygulamacı ve öğretmen yer alacaktır. Ev içinde deneme sırasında televizyon, radyo vb açık bulundurulmayacak, çamaşır makinesinin yakınlarında dikkat dağıtacak değişik nesneler bulundurulmayacaktır. Ancak çamaşırların yıkanması sırasında televizyon izleme, radyo dinleme gibi etkinlikler gerçekleştirilebilir.
BAŞLAMA DÜZEYİ/YOKLAMA OTURUMLARI:
Başlama düzeyi verilerinin alınması için 3 oturum düzenlenecektir. Performans alımında “tek fırsat yöntemi” kullanılacaktır. Verilerin toplanması için ortam önceden hazırlanacaktır. Öğrencinin ilk beceri basamağına başlangıç yapması için 5 sn. süre verilecektir. Öğrenci doğru tepkide bulunursa beceri analizindeki veri toplama tablosundaki ilgili sütuna (+) işareti konulacaktır. Öğrenci yanlış tepkide bulunduğunda ya da 5sn. içinde herhangi bir tepkide bulunmadığında öğretmen beceri analizindeki veri toplama tablosundaki ilgili sütuna (-) işareti koyacak ve bundan sonraki basamakların hepsi (-) olarak değerlendirilecektir.
ÖĞRETİM OTURUMU:
Başlangıç düzeyini belirlemek için yapılan yoklama oturumlarında kararlı veri elde edildikten sonra Sabit Bekleme Süreli Öğretim yöntemi ile “çamaşır makinesi kullanma” becerisi öğretimine başlanacaktır. Öğretimde daha önceden hazırlanan beceri analizi kullanılacak ve ileriye zincirleme yöntemi kullanılacaktır. Bunun için hazırlanan beceri analizi bir sayfada uygulamacının elinde bulunacak ve basamakları sırası ile öğrenciye okuyarak, öğrencinin bu davranışları yerine getirmesini bekleyecektir.
Sabit bekleme süreli öğretim yönteminin kullanımında şu süreç izlenecektir:
Öğretmen kişiye özel dikkati sağlayıcı ipucu sunarak öğrencinin dikkatini yöneltmesini sağlayacaktır (Bak şimdi seninle çamaşır makinesi kullanmayı öğreneceğiz? Eğer beni dikkatlice dinlersen sana nasıl olduğunu göstereceğim ve çalışmamızın sonunda istediğin bir etkinlikle oynamana izin vereceğim. Hadi şimdi beni iyi dinle ve dediklerimi yapmaya çalış…!). Ardından, her beceri basamağı için beceri yönergesini ve kontrol edici ipucunu (model olma) sunacaktır. Daha sonra öğretmen yukarıda açıklandığı gibi 4sn. sabit bekleme süreli öğretim oturumlarına geçecektir.
Davranış Sonrası Uyaranlar (Öğrenci Tepkilerine Ne Şekilde Tepkide Bulunulacağı)
Yoklama 0turumları Sırasında
Ø Doğru tepkiler sürekli pekiştirme tarifesiyle sözel olarak pekiştirilecektir.
Ø Yanlış tepkiler görmezden gelinecektir (Başlangıç düzeyi verileri alınırken, tek fırsat yöntemi kullanılacağı için, ilk eksiden sonra değerlendirmeye son verilecek ve diğer tüm basamaklar eksi olarak işaretlenecektir).
Öğretim Oturumları Sırasında
Ø İpucundan önceki ve sonraki doğru tepkiler üç oturum arka arkaya % 100 ölçütü karşılanıncaya değin sürekli pekiştirme tarifesiyle sözel olarak pekiştirilecektir.
Ø İpucundan önceki ve sonraki yanlış tepkilerde ya da tepkide bulunulmadığı zamanlarda öğretmen "hata düzeltmesi" yapacaktır. Örneğin, "Bana bak kapağı öyle değil, böyle açacaksın."
İzleme ve Genelleme
İzleme
• Ayrıca öğretmen, öğretim bittikten 14 gün ve 21gün sonra izleme oturumları düzenleyecektir. İzleme oturumları aynen öğretim oturumları gibi gerçekleştirilecektir.
Bu oturumlarda pekiştireçler silikleştirilecektir. Bu nedenle öğretmen ölçüt karşılandıkça sürekli pekiştirme tarifesinden DOP7’ye geçilecektir. Böylece öğrenci bir deneme içinde ne zaman pekiştirileceğini bilmeden her basamağa aynı duyarlılıkta dikkatini yöneltme şansı bulacak ve başarma olasılığı da artacaktır. Ayrıca beceri basamaklarının devamlılığı için DOP7 tarifesi seçilmiştir. Bu da öğrencinin pekiştirece ve öğrenmeye her zaman açık olmasını sağlayacaktır.
Genelleme
• Makineler arası genelleme gerçekleştirilecektir. Bunun için “Arçelik” marka çamaşır makinesi, çamaşır selesi, kirli çamaşırlar, içi dolu deterjan kutusu, kutunun içinde ölçek, içi dolu kapaklı yumuşatıcı kutusu kullanılacaktır. Ayrıca ortam değiştirilip, komşunun evinde ve komşunun makinesi ile çalışılacaktır.
• Genelleme aşamasında da DOP7 tarifesi kullanılacaktır. Böylece öğrenci bir deneme içinde ne zaman pekiştirileceğini bilmeden her basamağa aynı duyarlılıkta dikkatini yöneltme şansı bulacak ve başarma olasılığı da artacaktır. Ayrıca beceri basamaklarının devamlılığı için DOP7 tarifesi seçilmiştir. Bu da öğrencinin pekiştirece ve öğrenmeye her zaman açık olmasını sağlayacaktır.
“ÇAMAŞIR MAKİNESİ KULLANMA”
Öğrenci adı soyadı : Saliha YILDIRIM
Doğum Tarihi : 10.02.1994
Baba adı : Selim
Anne adı : Dilek
Baba işi : İnşaat İşçisi
Anne işi : Ev hanımı
RAM Tanısı : Debilite düzeyinde mental retardasyon, konuşma bozukluğu (IQ 66)
Uygulamacı Öğretmen : Hüsnü Anıl TEKİN
Eğitim Kurumu : Özel Ekin-Başak Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
ÖĞRENCİNİN PERFORMANS DÜZEYİ
1. ZİHİNSEL GELİŞİM YÖNÜNDEN
Akademik beceriler:
Kalemi yazı yazmaya uygun tutar. Daire, üçgen ve kareyi sorulduğunda gösteremez. Şekil kutusuna şekilleri, dikkat yöneltmediği için, birkaç denemede atar. Meyve ve sebze resimleri gösterildiğinde; elma (amma), mandalina (mandalin), karpuz(yapuz), salatalık(salata), havuç(+), kiraz (amma), armut (amma), portakal (mandalin) isimlerini parantez içinde belirtildiği gibi söylemiş; limon, çilek, muz, nar, kavun, üzüm, meyvelerinin isimlerini bilememiştir. Resimler arasından kedi, köpek, fare, kuş, aslan, balık, maymun, kaplumbağayı sözel belirtmiştir; tavşan, tavuk, ayı, ördek, fil, koyun, horoz, kelebek, arıyı sözel belirtememiştir. Nesne resimlerinin aynılarını üstüne koyarak eşler. Renk kavramına sahip değil. Fakat bunun gibi aynısını bul yönergesini yerine getirmiştir. Ritmik sayma 1-2-3-5-6-9 şeklinde yapar, tane kavramı yoktur. Ev eşyalarını tanır, sorulduğunda isimlerini sözel belirtir. Etkinlik sırasında yerinden kalkar.
Özbakım becerileri
Öğrenci yemeğini kaşıkla dökerek yer, çatal kullanır, tuvaletini tuvalete yapar (korkusu vardır). Giysilerini bağımsız olarak çıkartır. Giyinirken bazen yön belirleyemez ve düğme ilikleyemez, yetişkine bağımlıdır.
Kişisel ve toplumsal beceriler
Yetişkin yönetiminde oynanan oyunlarda yönergeleri izleyerek eşlik eder. Akran grupları içinde ben merkezci davranışlar göstermekte ve başkaları ile etkileşiminde olumsuz olarak yansıtmaktadır, bu nedenle grup etkinliklerine katılmaz. Oyun kurallarına uymayı reddettiği belirtilmiştir. Sıra alma davranışı mevcuttur . Hırçın davranışlar sergiler. Vurma, tükürme ellerini başına vurma, bağırma davranışları gösterdiği belirtilmiştir.
Büyük - küçük kas gelişimi:
Merdiven inerken tutunur ve tek ayağını (sol) kullanır, çıkarken tutunur ve iki ayağını kullanır. Topa ayağıyla vurur. İki ayağıyla zıplar. Topu karşısındakine atar, atılan topu tutamaz.
Çivi tahtasına çivileri takar. Büyük boncukları ipe dizer. Küçük halkaları tahta çubuğa geçirir. Kalem tutarak yatay ve dikey çizgileri nokta birleştirerek çizer. Yuvarlak şekildeki noktaları birleştiremez. Mukavva sayfalı kitapların sayfalarını çevirerek (sözel uyarıldığında birer çevirir) resimli kitaplardaki resimleri parmakla işaret ederek gösterir.
Alıcı dil becerileri
Neşeli ve kızgın ses tonundaki konuşmalara farklı yüz ifadeleri ile tepki verir. Üç kelimelik eylem bildiren yönergelere uygun tepkiler verir. İki nesne arasından adı söylenen nesneyi verir. İstendiğinde bir nesneyi bir kabın içine dışına altına üstüne koyar .
İfade Edici Dil Becerileri :
Öğrenci sözel iletişim kurar. Konuşma anlaşılırlığı artikülasyon problemi nedeniyle azdır. Kuş (duş), kedi (dedi), köpek (dövek), fare (faye), kaplumbağa (daplumba), elma (amma), karpuz (yapuz) şeklinde sesletim yapar. Soru yöneltir; “bu ne , içinde ne var?” vb. İyelik ekleri kullanır .
2. RUHSAL GELİŞİM YÖNÜNDEN
Öğrencinin özellikle tuvalet korkusu ve vurma, tükürme, elleriyle başına vurma, bağırma, elindekileri fırlatma gibi problem davranışları bulunduğu belirtilmiştir. Tüm istekleri, ihtiyaçları aile bireyleri tarafından karşılanmaktadır. Aşırı koruyucu tutum, öğrenme yaşantılarını olumsuz etkilemekte ve bağımsız davranma davranışını söndürmektedir.
3. FİZİKSEL GELİŞİM YÖNÜNDEN
Öğrencinin fiziksel bir problemi bulunmamaktadır.
ÖĞRENCİNİN “ÇAMAŞIR MAKİNESİ KULLANMA”
BECERİSİNE İLİŞKİN PERFORMANS DÜZEYİ:
Öğrenci özbakım becerilerinde çok fazla bağımsız olmamakla beraber, bazı ev içi becerilerini yerine getirmeye de ihtiyaç duymaktadır. Öğrenci ev içindeki elektrikli aletlerden sadece televizyon, buzdolabı ve cd çaları kullanabilmektedir, Öğrencinin; aile ile görüşmeler ve olağan performansı sonucu günlük hayatımızda sıkça kullandığımız çamaşır makinesi becerisinin kazanılması büyük önem taşımaktadır.
“Çamaşır Makinesi Kullanma” Becerisine Seçilme Nedeni
Yapılan kaba değerlendirme sonuçlarına ve aile ile yapılan görüşmelere göre çamaşır makinesi kullanma becerisinin öğretilmesi öncelikli olarak belirlenmiştir. Çamaşır makinesi kullanma günlük hayatımızda sıkça ihtiyaç duyduğumuz ve sıkça kullandığımız bir beceridir. Öğrencimizin de ihtiyaçları göz önünde bulundurulduğunda ve ev içi becerilerine olan ilgisinden de yola çıkılarak bu becerinin seçilmesine karar verilmiştir.
Öğrencinin Önkoşul Becerileri
ü Görsel algılama - İşitsel algılama
ü Sözel ifade
ü Sözel yönergeleri takip edebilme
ü Küçük kas becerileri
ü İpucunu bekleme becerisi
ü 30 dk. süreyle başka bir etkinlikle meşgul olma ve bekleme becerisi
ü Pekiştireç belirleyebilme becerisi
ü Çalışmaya en az % 90 düzeyinde katılım gösterme.
“ÇAMAŞIR MAKİNESİ KULLANMA” BECERİ ANALİZİ
1. Çamaşırları makineye doldur.
a) Kapağı açmak için makineye uzan,
b) Kapağı aç,
c) Sepetteki eşyaları eline al,
d) Elindeki eşyaları makineye koy,
e) Kapağı kapat.
2. Çamaşır makinesini çalıştır.
a) Makinenin deterjan haznesini aç,
b) Deterjan kutusunun kapağını aç,
c) Deterjan kutusundan bir ölçek deterjan al,
d) Bir ölçek deterjanı deterjan bölmesine koy,
e) Deterjan kutusunun kapağını kapat,
f) Yumuşatıcının kapağını aç,
g) Kapak dolana kadar yumuşatıcı koy,
h) Bir kapak yumuşatıcıyı yumuşatıcı bölmesine dök,
i) Yumuşatıcının kapağını kapat,
j) Makinenin deterjan haznesini kapat,
k) Makinenin çalıştırma düğmesine bas,
l) Işık sönüp makine durana kadar başka bir yerde bekle.
3. Çamaşırları makineden çıkar.
a) (Işık sönüp makine durduktan sonra) Makinenin yanına gel,
b) Makinenin düğmesini kapat,
c) Makinenin kapağını aç,
d) Çamaşırları çıkartıp sepete koy,
e) Makinenin kapağını kapat.
UZUN ve KISA DÖNEMLİ AMAÇLAR
1. Öğrenci, “Çamaşırları makineye doldur” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta çamaşırları makineye doldurur.
a) Öğrenci, “Makineye uzan” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta kapağı açmak için makineye uzanır.
b) Öğrenci, “Makinenin kapağını aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin kapağını açar.
c) Öğrenci, “Sepetteki eşyaları eline al” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta sepetteki eşyaları eline alır.
d) Öğrenci, “Elindeki eşyaları makineye koy” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta elindeki eşyaları makineye koyar.
e) Öğrenci, “Makinenin kapağını kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin kapağını kapatır.
2. Öğrenci, “Çamaşır makinesini çalıştır.” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta çamaşırları makinesini çalıştırır.
a) Öğrenci, “Makinenin deterjan haznesini aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin deterjan haznesini açar.
b) Öğrenci, “Deterjan kutusunun kapağını aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta deterjan kutusunun kapağını açar.
c) Öğrenci, “Deterjan kutusundan bir ölçek deterjan al” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta deterjan kutusundan bir ölçek deterjan alır.
d) Öğrenci, “Bir ölçek deterjanı deterjan bölmesine koy” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta bir ölçek deterjanı deterjan bölmesine koyar.
e) Öğrenci, “Deterjan kutusunun kapağını kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta deterjan kutusunun kapağını kapatır.
f) Öğrenci, “Yumuşatıcının kapağını aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta yumuşatıcının kapağını açar.
g) Öğrenci, “Kapak dolana kadar yumuşatıcı koy” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta kapak dolana kadar yumuşatıcı koyar.
h) Öğrenci, “Bir kapak yumuşatıcıyı yumuşatıcı bölmesine dök” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta bir kapak yumuşatıcıyı yumuşatıcı bölmesine döker.
i) Öğrenci, “Yumuşatıcının kapağını kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta yumuşatıcının kapağını kapatır.
j) Öğrenci, “Makinenin deterjan haznesini kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin deterjan haznesini kapatır.
k) Öğrenci, “Makinenin çalıştırma düğmesine bas” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin çalıştırma düğmesine basar.
l) Öğrenci, “Işık sönüp makine durana kadar başka bir yerde bekle” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta ışık sönüp makine durana kadar başka bir yerde bekler.
3. Öğrenci, “Çamaşırları makineden çıkar” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta çamaşırları makineden çıkarır.
a) a) Öğrenci, “Makinenin yanına gel” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin yanına gelir.
b) Öğrenci, “Makinenin düğmesini kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin düğmesini kapatır.
c) Öğrenci, “Makinenin kapağını aç” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin kapağını açar.
d) Öğrenci, “Çamaşırları çıkartıp sepete koy” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta çamaşırları çıkartıp sepete koyar.
e) Öğrenci, “Makinenin kapağını kapat” yönergesi verildiğinde üst üste 3 oturum %100 doğrulukta makinenin kapağını kapatır.
ARAÇ - GEREÇLER:
Yoklama Oturumları: “Beko 3800” marka çamaşır makinesi, çamaşır sepeti, kirli çamaşırlar, içi dolu deterjan kutusu, kutunun içinde ölçek, içi dolu kapaklı yumuşatıcı kutusu. Bu oturumlarda ayrıca şunların bulundurulması gerekmektedir:
· Yoklama oturumu veri toplama formu
· Kalem
· Resimli kartlar
Öğretim Oturumları: “Beko 3800” marka çamaşır makinesi, çamaşır sepeti, kirli çamaşırlar, içi dolu deterjan kutusu, kutunun içinde ölçek, içi dolu kapaklı yumuşatıcı kutusu. Bu oturumlarda ayrıca şunların bulundurulması gerekmektedir:
· Yoklama oturumu veri toplama formu
· Kalem
· Resimli kartlar
Genelleme Oturumları: “Arçelik” marka çamaşır makinesi, çamaşır selesi, kirli çamaşırlar, içi dolu deterjan kutusu, kutunun içinde ölçek, içi dolu kapaklı yumuşatıcı kutusu. Ayrıca ortam değiştirilip, komşunun evinde ve komşunun makinesi ile çalışılacaktır. Bu oturumlarda ayrıca şunların bulundurulması gerekmektedir:
· Yoklama oturumu veri toplama formu
· Kalem
· Resimli kartlar
OLASI TEPKİ TANIMI VE KAYIT SURECİ :
Yoklama Oturumları
Doğru tepkiler ve yanlış tepkiler olmak üzere iki tür öğrenci tepkisi vardır. Yanlış tepkiler tepkide bulunmamayı da içermektedir.
Doğru tepkiler: Beceri yönergesinden (Makinenin kapağını aç!) sonra öğrencinin 5 saniye içinde doğru tepkide bulunması. Öğrenci doğru tepkide bulunduğunda sözel olarak pekiştirilecektir (aferin, çok güzel vb.)
Yanlış tepkiler: Beceri yönergesinden (Yumuşatıcının kapağını aç!) sonra öğrencinin 5 saniye içinde yanlış tepkide bulunması ya da hiç tepkide bulunmaması. Yanlış yanıtlardan sonra hiçbir tepki verilmeyecektir.
Öğretim Oturumları
Öğretim oturumunda 5 tür öğrenci tepkisi vardır:
Ø İpucundan önce doğru tepkiler: Öğrencinin beceri yönergesine (Makinenin kapağını aç) kontrol edici ipucu (model olma) sunulmadan önce doğru tepkide bulunması. Öğrenci doğru tepkide bulunduğunda sözel olarak pekiştirilecektir (aferin, çok güzel..)
Ø İpucundan sonra doğru tepkiler: Öğrencinin kontrol edici ipucu (model olma) sunulduktan sonra 5 saniye içinde doğru tepkide bulunması. Öğrenci doğru tepkide bulunduğunda sözel olarak pekiştirilecektir (aferin, çok güzel vb.)
Ø İpucundan önce yanlış tepkiler: Öğrencinin beceri yönergesine (Makinenin kapağını aç) kontrol edici ipucu sunulmadan (model olma) önce yanlış tepkide bulunması. Yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır öyle değil, böyle açacaksın KFİ)
Ø İpucundan sonra yanlış tepkiler: Öğrencinin kontrol edici ipucu (model ipucu) sunulduktan sonra 5 saniye içinde yanlış tepkide bulunması. Yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır öyle değil, böyle açacaksın KFİ)
Ø Tepkide bulunmama: Öğrencinin kontrol edici ipucu (model olma) sunulduktan sonra 5 saniye içinde hiç tepkide bulunmaması. Yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır öyle değil, böyle açacaksın KFİ)
Ø Çalışmada ölçütü karşılamak üzere sadece ipucundan önce doğru tepkiler dikkate alınacaktır.
ORTAM:
Çalışma öğrencinin kendi evinde gerçekleştirilecektir. Uygulamalar sırasında ortamda dikkati dağıtacak değişik nesnelerin yer almamasına dikkat edilecektir. Çamaşır makinesinin üzerinde deterjan kutusu ve yumuşatıcı hazır bulundurulacaktır. Kirli çamaşırlar sepetin içinde, sepet de çamaşır makinesinin kapağının yanında aşağıda hazır bulundurulacaktır. Tüm oturumlar ev içinde 1’e 1 olarak düzenlenecektir. Süreç biraz uzun süreceği için öğrencinin makinenin çamaşır yıkamasını beklemesi sırasında uygulamacı ev içinde herhangi bir etkinlikle çocukla ilgilenecektir. Ara da sırada makinenin sesi dinlenecek, ışığı kontrol edilecektir.
ZAMAN:
Pazar : 12:00 - 12:30
Cuma : 12:00 - 12:30
Öğrencinin evinde haftanın sadece iki günü çamaşır yıkandığı için bu günler seçilmiştir. Makinenin sıcaklık ve diğer program ayarları daha önceden anne tarafından yapılacaktır.
GENEL SÜREÇ :
Genel süreç şöyle işleyecektir:
Ø Sabit bekleme süreli öğretim yöntemi kullanılarak zincirleme bir becerinin (çamaşır makinesi kullanma) öğretilmesi hedeflenmektedir.
Ø Başlama düzeyi verilerinin alınması için 3 oturum düzenlenecektir. Performans alımında “tek fırsat yöntemi” kullanılacaktır. Verilerin toplanması için ortam önceden hazırlanacaktır. Başlama düzeyi verilerinin hızlı toplanması için haftanın ilk üç günü beceri sınanacaktır. Öğrencinin ilk beceri basamağına başlangıç yapması için 5 sn. süre verilecektir. Öğrenci doğru tepkide bulunursa beceri analizindeki veri toplama tablosundaki ilgili sütuna (+) işareti konulacaktır. Öğrenci yanlış tepkide bulunduğunda ya da 5sn. içinde herhangi bir tepkide bulunmadığında öğretmen beceri analizindeki veri toplama tablosundaki ilgili sütuna (-) işareti koyacak ve bundan sonraki basamakların hepsi (-) olarak değerlendirilecektir.
Ø Yoklama oturumlarında doğru tepkiler ve yanlış tepkiler olmak üzere iki tür öğrenci tepkisi bulunacaktır. Yanlış tepkiler tepkide bulunmamayı da içermektedir. Doğru tepkiler, beceri yönergesinden sonra öğrencinin 5 saniye içinde doğru tepkide bulunması, yanlış tepkiler ise, beceri yönergesinden sonra öğrencinin 5 saniye içinde yanlış tepkide bulunması ya da hiç tepkide bulunmaması olarak açıklanabilir.
Ø 0 sn. deneme oturumları: Öğrencinin iletişim yönünden çok fazla eksikleri olmadıkları göz önünde bulundurulduğundan sadece birer oturum 0 sn. deneme oturumlarına yer verilmesine karar verilmiştir. Burada doğru tepkiler sözel olarak pekiştirilecek (aferin çok güzel gibi), yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır öyle koymayacaksın, bak benim gibi al ve içine koy) Tekrar model olunacak ve gerekirse kısmi fiziksel yardım uygulanacaktır.
Ø Başlangıç düzeyini belirlemek için yapılan yoklama oturumlarında kararlı veri elde edildikten sonra Sabit Bekleme Süreli Öğretim yöntemi ile “çamaşır makinesi kullanma” becerisi öğretimine başlanacaktır. Öğretimde daha önceden hazırlanan beceri analizi kullanılacak ve ileriye zincirleme yöntemi kullanılacaktır. Bunun için hazırlanan beceri analizi bir sayfada uygulamacının elinde bulunacak ve basamakları sırası ile öğrenciye okuyarak, öğrencinin bu davranışları yerine getirmesini bekleyecektir.
Ø Öğretim oturumlarında ise beş tür öğrenci tepkisi yer alacaktır. İpucundan önce doğru tepkiler; (a) ipucundan önce doğru tepkide bulunması, (b) ipucundan sonra doğru tepkiler. Burada doğru tepkiler sözel olarak pekiştirilecek (aferin çok güzel gibi). (c) ipucundan önce yanlış tepkiler, (d) ipucundan sonra yanlış tepkiler (e) tepkide bulunmama. Yanlış tepkilerde hata düzeltmesi uygulanacaktır. (hayır o tren değil, o bir itfaiye arabası)
Ø Her yoklama oturumunda, sadece bir deneme gerçekleştirilecektir. Ancak hafta arasında herhangi bir günde evde yoklama oturumu düzenlenecektir (gün farklı ancak saat aynı kalacaktır (12:00-12:30)
Ø Her öğretim oturumunda da sadece bir deneme gerçekleştirilecektir. Günlerin aksamamasına özen gösterilecek ve haftanın Cuma ve Pazar günleri öğretim oturumları devam ettirilecektir.
Ø Yanıt aralığı 5 saniye olacaktır.
Ø Yaygın olarak kullanıldığı gibi bu çalışmada da 4sn. süreli sabit bekleme uygulanacaktır.
Ø 1:1 öğretim düzenlemesi gerçekleştirilecektir. Evde sadece uygulamacı ve öğretmen yer alacaktır. Ev içinde deneme sırasında televizyon, radyo vb açık bulundurulmayacak, çamaşır makinesinin yakınlarında dikkat dağıtacak değişik nesneler bulundurulmayacaktır. Ancak çamaşırların yıkanması sırasında televizyon izleme, radyo dinleme gibi etkinlikler gerçekleştirilebilir.
BAŞLAMA DÜZEYİ/YOKLAMA OTURUMLARI:
Başlama düzeyi verilerinin alınması için 3 oturum düzenlenecektir. Performans alımında “tek fırsat yöntemi” kullanılacaktır. Verilerin toplanması için ortam önceden hazırlanacaktır. Öğrencinin ilk beceri basamağına başlangıç yapması için 5 sn. süre verilecektir. Öğrenci doğru tepkide bulunursa beceri analizindeki veri toplama tablosundaki ilgili sütuna (+) işareti konulacaktır. Öğrenci yanlış tepkide bulunduğunda ya da 5sn. içinde herhangi bir tepkide bulunmadığında öğretmen beceri analizindeki veri toplama tablosundaki ilgili sütuna (-) işareti koyacak ve bundan sonraki basamakların hepsi (-) olarak değerlendirilecektir.
ÖĞRETİM OTURUMU:
Başlangıç düzeyini belirlemek için yapılan yoklama oturumlarında kararlı veri elde edildikten sonra Sabit Bekleme Süreli Öğretim yöntemi ile “çamaşır makinesi kullanma” becerisi öğretimine başlanacaktır. Öğretimde daha önceden hazırlanan beceri analizi kullanılacak ve ileriye zincirleme yöntemi kullanılacaktır. Bunun için hazırlanan beceri analizi bir sayfada uygulamacının elinde bulunacak ve basamakları sırası ile öğrenciye okuyarak, öğrencinin bu davranışları yerine getirmesini bekleyecektir.
Sabit bekleme süreli öğretim yönteminin kullanımında şu süreç izlenecektir:
Öğretmen kişiye özel dikkati sağlayıcı ipucu sunarak öğrencinin dikkatini yöneltmesini sağlayacaktır (Bak şimdi seninle çamaşır makinesi kullanmayı öğreneceğiz? Eğer beni dikkatlice dinlersen sana nasıl olduğunu göstereceğim ve çalışmamızın sonunda istediğin bir etkinlikle oynamana izin vereceğim. Hadi şimdi beni iyi dinle ve dediklerimi yapmaya çalış…!). Ardından, her beceri basamağı için beceri yönergesini ve kontrol edici ipucunu (model olma) sunacaktır. Daha sonra öğretmen yukarıda açıklandığı gibi 4sn. sabit bekleme süreli öğretim oturumlarına geçecektir.
Davranış Sonrası Uyaranlar (Öğrenci Tepkilerine Ne Şekilde Tepkide Bulunulacağı)
Yoklama 0turumları Sırasında
Ø Doğru tepkiler sürekli pekiştirme tarifesiyle sözel olarak pekiştirilecektir.
Ø Yanlış tepkiler görmezden gelinecektir (Başlangıç düzeyi verileri alınırken, tek fırsat yöntemi kullanılacağı için, ilk eksiden sonra değerlendirmeye son verilecek ve diğer tüm basamaklar eksi olarak işaretlenecektir).
Öğretim Oturumları Sırasında
Ø İpucundan önceki ve sonraki doğru tepkiler üç oturum arka arkaya % 100 ölçütü karşılanıncaya değin sürekli pekiştirme tarifesiyle sözel olarak pekiştirilecektir.
Ø İpucundan önceki ve sonraki yanlış tepkilerde ya da tepkide bulunulmadığı zamanlarda öğretmen "hata düzeltmesi" yapacaktır. Örneğin, "Bana bak kapağı öyle değil, böyle açacaksın."
İzleme ve Genelleme
İzleme
• Ayrıca öğretmen, öğretim bittikten 14 gün ve 21gün sonra izleme oturumları düzenleyecektir. İzleme oturumları aynen öğretim oturumları gibi gerçekleştirilecektir.
Bu oturumlarda pekiştireçler silikleştirilecektir. Bu nedenle öğretmen ölçüt karşılandıkça sürekli pekiştirme tarifesinden DOP7’ye geçilecektir. Böylece öğrenci bir deneme içinde ne zaman pekiştirileceğini bilmeden her basamağa aynı duyarlılıkta dikkatini yöneltme şansı bulacak ve başarma olasılığı da artacaktır. Ayrıca beceri basamaklarının devamlılığı için DOP7 tarifesi seçilmiştir. Bu da öğrencinin pekiştirece ve öğrenmeye her zaman açık olmasını sağlayacaktır.
Genelleme
• Makineler arası genelleme gerçekleştirilecektir. Bunun için “Arçelik” marka çamaşır makinesi, çamaşır selesi, kirli çamaşırlar, içi dolu deterjan kutusu, kutunun içinde ölçek, içi dolu kapaklı yumuşatıcı kutusu kullanılacaktır. Ayrıca ortam değiştirilip, komşunun evinde ve komşunun makinesi ile çalışılacaktır.
• Genelleme aşamasında da DOP7 tarifesi kullanılacaktır. Böylece öğrenci bir deneme içinde ne zaman pekiştirileceğini bilmeden her basamağa aynı duyarlılıkta dikkatini yöneltme şansı bulacak ve başarma olasılığı da artacaktır. Ayrıca beceri basamaklarının devamlılığı için DOP7 tarifesi seçilmiştir. Bu da öğrencinin pekiştirece ve öğrenmeye her zaman açık olmasını sağlayacaktır.
Yorumlar